GSYİH ve GSMH Nedir? Nasıl Hesaplanır?

GSYİH ve GSMH Nedir? Nasıl Hesaplanır? GSYİH (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla) ve GSMH (Gayri Safi Milli Hasıla) , bir ülkenin ekonomik büyüklüğünü, üretim gücü ve refah düzeyini ölçen önemli ekonomik göstergelerdir. Bu iki terim genellikle bir araya getirilse de, aralarında önemli farklar bulunur. GSYİH, ülke sınırları içinde üretilen tüm mal ve özellikler toplam değer ifade ederken, GSMH ise bir ülkenin yapısının hem ülke içinde hem de dışında üretilenlerin toplam mal ve özellikleri içermektedir.

Bu iki kavram, ülkelerin ekonomik varlıklarını analiz etmek ve büyümek için yaygın olarak kullanılır. Ancak programlama yöntemleri ve kapsamları farklıydı, bu programın nasıl hesaplandığı ve neyin ifade edilebilirliğinin sürdürülmesi önemli.

GSYİH ve GSMH Nedir? Nasıl Hesaplanır? keşfetmek üzeresiniz. Daha fazla yorum ve farklı Finans için Finans sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

GSYİH (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla) Nedir?

GSYİH (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla – GSYİH) , bir ülkenin sınırları içerisinde belirli bir dönemde (genellikle bir yıl veya çeyrek yıl) üretilen nihai mal ve hizmetlerin toplam parasal değeridir. GSYİH, ekonomik büyümenin sürecinde yaygın olarak kullanılan göstergelerden biridir. Bu kavram, yalnızca ülke sınırları içinde üretilen malları ve hizmetlerini dikkate alır. Yani, bir yabancı şirketin o sınırlar içinde üretim yaptığı, GSYİH’ya dahil edilirken, o ülkenin büyüklüğünün yurt dışında gerçekleştirilen üretim GSYİH ülke programlamasına dahil edilmez.

GSYİH Nasıl Hesaplanır?

GSYİH, üç farklı giriş hesaplanabilir:

1. Üretim Yöntemi (İlave Değer Yöntemi) : Bu kullanımı, bir ülkenin sınırları içerisinde üretilen tüm mal ve hizmetlerin piyasa değerleri kayıtlıdır. Bu yöntem, tüm ekonomik sektörlerin (tarım, sanayi, hizmetler vb.) elde edilen katma değerlerinin bir araya getirilmesiyle hesaplanmasıyla sağlanır. Üretim yöntemi, her sektörün ekonomiye katkısını ayrı ayrı incelemeyi sağlar.
2. Harcama Yöntemi : Harcama yöntemi, bir ekonomideki toplam harcamaların genişletilmesiyle GSYİH’nin hesaplandığı bir yöntemdir. Bu yöntemde dört ana kullanılan:
   • Tüketim Harcamaları (C) : Hanenin büyük mal ve hizmetlere yaptığı harcamalardır.
   • Yatırım Harcamaları (I) : İşletmelerin sermaye yatırımları (makine, bina, ekipman vb.).
   • Devlet Harcamaları (G) : Kamu sektörü tarafından yapılan mal ve hizmet alımları.
   • Net İhracat (NX) : İhracat (X) – İthalat (M) farkı.

   Formül şu şekildedir:
   GSYİH = C + I + G + (X – M)

3. Yöntem : Bu yöntemde, bir ekonomide elde edilen toplam gelirler (maaşlar, karlar, kira gelirleri, faiz gelirleri vb.) gelirleri GSYİH üzerinden hesaplanır. Üretim sürecindeki tüm gelirler dikkate alınmaz. Gelir yönteminde, bir ülkedeki GSYİH’si, o alandaki üretim süreçlerinden elde edilen toplam gelirlere dayanır.

GSMH (Gayri Safi Milli Hasıla) Nedir?

GSMH (Gayri Safi Milli Hasıla – GSMH) , bir ülkenin yapısının belirli bir dönemde (genellikle bir yıl) ortaya çıkan mal ve hizmetlerin toplam parasal değerini ifade eder. Ancak GSYİH’dan farklı olarak GSMH, ülke yapısının hem yurt içinde hem de yurt dışındaki ekonomik faaliyetlerini kapsamaktadır. Yani, çalışanın ürettiği elde edilen gelirler GSMH’ya dahil edilirken, ülke sınırları faaliyet içinde gösteren yabancıların elde ettiği gelirler GSMH’dan çıkarılır.

GSMH Nasıl Hesaplanır?

GSMH, GSYİH’ye yurt dışındaki net gelirlerin eklenmesiyle hesaplanır. Burada iki önemli kavram devralır:

1. Yurt Dışından Gelen Gelirler : Ülkenin yurt dışında tuttuğu maaş, kar, faiz gibi gelirler.
2. Yurt Dışına Giden Gelirler : Ülkede faaliyet gösteren yabancıların ülkelerine transfer ettikleri maaş, kar, faiz gibi gelirler.

GSMH formülü şu şekildedir:

GSMH = GSYİH + Yurt Dışından Gelen Gelirler – Yurt Dışına Giden Gelirler

Bu nedenle, GSMH bir ülkenin büyüklüğünün dünya çapında gerçekleştirdiği ekonomik faaliyetleri de içerir. Örneğin, bir Türk vatandaşının Almanya’da okuduğu yaşlı maaş GSMH’ya dahil edilirken, Türkiye’de faaliyet gösteren bir yabancı firmanın kazandığı GSMH’dan düşülür.

GSYİH ve GSMH Arasındaki Farklar

1. Hesaplama Kapsamı :
   • GSYİH , bir ülkenin sınırları içinde üretilen tüm mal ve hizmetleri kapsar, üretimin nerede gerçekleştiğine odaklanır.
   • GSMH ise bölgesel olarak dünya çapındaki üretim faaliyetlerine odaklanıyor, üretim gerçekleştirenlerin kimlerinden görünüyor.
2. Yurt Dışı Gelirler :
   • GSYİH, ülke genelinde üretim faaliyetleri gözlenmez. Yani, meydana gelen yapıların gelirleri bu yapıya dahil değildir.
   • GSMH, devam eden yaşayan veya çalışan yapıların gelirlerini de içerir.
3. Ekonomik Büyüklüğü Açıklaması :
   • GSYİH, bir ülkenin sınırlarındaki ekonomik gücü ölçer ve yerel ekonominin büyüklüğünü gösterir.
   • GSMH ise bir ülkenin yapısının toplam ekonomik katkısını küresel olarak gösterir.
4. Yabancıların Gelirleri :
   • GSYİH, yabancıların bir ülke içinde elde ettiği gelirlerin varlığı katar.
   • GSMH, yabancıların bir ülke içinde elde ettiği gelirleri bırakır ve yalnızca ülke varlığının gelirlerine odaklanır.

GSYİH ve GSMH’nin Önemi

Her iki gösterge de bir ülkenin ekonomik boyutunu kullanabilmek için kritik sistemlere sahiptir. Ancak hangi göstergenin işleyişi, göstergenin ölçülmesine bağlıdır. Örneğin:

• GSYİH , bir ülkedeki ekonomik aktiviteyi sürdürmek ve yerel ekonomik büyüme seviyesini yükseltmek için kullanılır. Ülkeler arasındaki ekonomik karşılaştırmalar genellikle GSYİH üzerinden yapılır.
• GSMH , küresel çapta yaygınlaşan elde edilen toplam gelirleri görmek için kullanılır. Eğer bir ülkenin gücünün büyük bir kısmı büyümeye çalışıyorsa, GSMH ülkenin ekonomik refahını daha iyi yansıtabilir.

GSYİH ve GSMH’nin Eksiklikleri

Her ne kadar GSYİH ve GSMH ekonomik büyüklüğün anlaşılmasında yaygın olarak kullanılsa da, her iki gösterge de bazı önemli sınırlamalara sahiptir:

Yaşam Kalitesi : Yüksek GSYİH veya GSMH, bir ülkenin yaşam standardının yüksek olduğunu garanti etmez. Eğitim, sağlık hizmetleri, güvenlik ve genel yaşam standartları gibi faktörler, ekonomik göstergelerde doğrudan yansıtılmaz.

Gelir Dağılımını Göstermemesi : Hem GSYİH hem de GSMH, bir ülkenin toplam gelirini ölçer ancak bu gelirin toplumun nasıl dağıldığı hakkında bilgi vermez. Bir ülkelerde yüksek GSYİH veya GSMH, refahın eşit bir şekilde dağıtıldığını göstermez.

Kayıt Dışı Ekonomi : Kayıt dışı ekonomi, yani vergilendirilmeyen ve resmi kayıtlara girmeyen ekonomik faaliyetler GSYİH ve GSMH programlamalarına dahil edilmez. Bu nedenle bir ülkenin gerçek ekonomik durumu bu göstergelerden daha yüksek veya düşük olabilir.

Çevresel Faktörler : GSYİH ve GSMH, bir zenginlik kaynaklarının nasıl kullanıldığı veya tüketildiği hakkında bilgi vermez. Ekonomik büyüme çevreyi olumsuz etkiler, ancak bu göstergeler bu tür maliyetleri katmaz.